Ponad 90 osób uczestniczyło w czwartkowym spotkaniu (4 lutego 2020 r.) związków ZIT z przedstawicielami Komisji Europejskiej oraz Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. Tym razem tematem przewodnim był „Europejski Zielony Ład dla Unii Europejskiej i jej obywateli”.
Spotkanie prowadziła Dorota Perło, dyrektor Biura Zarządu Stowarzyszenia Białostockiego Obszaru Funkcjonalnego.
Julia Majewska z Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej i Miejskiej Komisji Europejskiej przedstawiła zasady horyzontalne przyjęte dla Europejskiego Zielonego Ładu w takich obszarach jak: adaptacja do zmian klimatu, gospodarka wodna i retencja, infrastruktura zielona i niebieska, zazielenianie miast, oraz GOZ – gospodarka o obiegu zamkniętym.
Podczas omawiania prezentacji zatytułowanej „Europa bezemisyjna, bardziej przyjazna dla środowiska”, Julia Majewska podkreślała rolę związków ZIT w zapewnianiu ciągłości systemów: Granice administracyjne nie mają znaczenia dla systemów transportowych czy sieci zielonych i niebieskich. Jeżeli będziemy szerzej patrzeć niż przez pryzmat jednej gminy, osiągniemy większe korzyści.
Zdaniem Majewskiej budowa i rozbudowa sieci wodociągowej nie jest priorytetem, priorytetem jest modernizacja pod kątem efektywności zużycia wody, ograniczenie strat wody w sieci, poprawa tzw. zasobo-oszczędności systemów. Wśród priorytetów wymieniane było promowanie oszczędności wody wśród mieszkańców i przedsiębiorstw. Ważna jest także optymalizacja systemów zaopatrzenia w wodę i współpraca z gminami w tym zakresie.
Nowy temat to GOZ - gospodarka w obiegu zamkniętym. Ma ona stanowić alternatywę dla linearnego podejścia do zasobów. Taka gospodarka zasobami w sektorze MSP oznacza zrównoważoną produkcję i oszczędność zasobów. Natomiast w sektorze komunalnym – to gospodarka odpadami w hierarchii postępowania: reduce, reuse, recycle. Julia Majewska mówiła o zakazie finansowania spalarni i instalacji do odpadów zmieszanych, a także o recyclingu pod kontrolą, oznaczającym faktyczny wzrost odzysku surowców. Tutaj też ważne jest strategiczne i regionalne, np. w ramach ZIT, podejście – oznacza to tworzenie regionalnych i lokalnych map drogowych GOZ.
Podczas spotkania mowa była też o konieczności zmian zachowań oraz edukacji konsumentów i przedsiębiorców, a także o poszukiwaniu liderów zmian.
Julia Majewska przedstawiła też wiele ciekawych dobrych praktyk z różnych miast i regionów Unii Europejskiej, które w podobnym kształcie mogłyby być realizowane przez związki ZIT.
Dorota Perło podkreślała, że działania realizowane przez Białostocki Obszar Funkcjonalny już dzisiaj wpisują się w założenia Europejskiego Zielonego Ładu. Podkreślała zaangażowanie BOF w ochronę środowiska w realizacji różnych projektów: Nawet budując przedszkola uwzględnialiśmy nie tylko to, że inwestycja powinna być ekologiczna, powinna wykorzystywać np. odnawialne źródła energii, ale również, aby projekt zapewniał jednocześnie edukację ekologiczną skierowaną do dzieci. W tym roku nasze Stowarzyszenie rozpoczyna realizację projektu „Dobra energia kluczem do sukcesu Białostockiego Obszaru Funkcjonalnego” dofinansowanego w ramach Partnerskiej Inicjatywy Miast dla sieci pilotażowych w latach 2017-2019. Mieszkańcy i jednostki samorządu terytorialnego będą mogli skorzystać z doradztwa i szkoleń w zakresie energii odnawialnej, a dzieci i młodzież - wziąć udział w warsztatach edukacyjnych.
Anna Augustyn ze Stowarzyszenia BOF przedstawiła międzynarodowy projekt Urban Energy Pact URB-EN-Pact, którego celem jest wypracowanie lokalnych planów działań prowadzących do tego, aby obszary miast partnerskich stały się w perspektywie 2050 roku terytoriami o zerowym zużyciu energii netto (Zero Net Energy Territory). Już została powołana Lokalna Grupa URBACT.
Dla Beaty Wiśniewskiej - prezes Wodociągów Białostockich - spotkanie było okazją do przedstawienia szans i wyzwań dla branży wodno-kanalizacyjnej, potrzeb inwestycyjnych branży, planów na projekty realizowane wspólnie ze Stowarzyszeniem Białostockiego Obszaru Funkcjonalnego na terenie BOF, rozwiązujących najistotniejsze potrzeby gmin. To także okazja do przedyskutowania możliwości finansowania w nowej perspektywie finansowej Unii Europejskiej w latach 2021-2027.
Podczas spotkania Piotr Dancewicz z Aglomeracji Opolskiej mówił o planach stworzenia Centrum Odrzańskiego Stara Stocznia, które zająć się ma promocją zielonych technologii, rekomendacją wybranych technologii samorządom i firmom. To ma być także przestrzeń do komercjalizacji związanej z technologiami wodorowymi - w planach jest utworzenie Krajowego Instytutu Wody i Wodoru. Swoje pomysły przedstawiły także Obszar Metropolitarny Gdańsk-Gdynia-Sopot oraz Miejski Obszar Funkcjonalny Olsztyna.
Pytania uczestników dotyczyły m.in. zakazu finansowania w przyszłej perspektywie budowy spalarni odpadów zmieszanych.
Julia Majewska zapewniła, że Komisja Europejska będzie inwestować dalej w gospodarkę ściekową (Polsce grożą realne kary za niewypełnienie dyrektyw unijnych). Zwracała uwagę również na odpowiednie planowanie przestrzeni zielonych, które zapewni długookresowe zaangażowanie społeczności lokalnej i ciągłość w zakresie ich utrzymania.